waarom worden in het Italiaans de eeuwen na 1200 ineens met een hoofdtelwoord aangegeven?

Question

Dus plotseling gaat men na de 12e eeuw:dodicecimo secolo, over op Duecento: 13e eeuw , Trecento: 14e eeuw enz. Wat was hiervan de reden?

Answer 1

Ik weet niet waar je dit gelezen hebt. De normale rangtelwoorden worden alle met een kleine letter geschreven:
rangtelwoord = il numero ordinale
eerste = primo
tweede = secondo
derde = terzo
vierde = quarto
vijfde = quinto
zesde = sesto
zevende = settimo
achtste = ottavo
negende = nono
tiende = decimo
elfde = undicesimo
twaalfde = dodicesimo
dertiende = tredicesimo
zeventiende = diciassettesimo
twintigste = ventesimo
eenentwintigste = ventunesimo
vijftigste = cinquantesimo
honderdste = centesimo
duizendste = millesimo

Ook in het officiéle Italiaanse taalonderwijs:
eerste    primo/prima   
tweede    secondo   
derde    terzo   
vierde    quarto   
vijfde            quinto   
zesde    sesto   
zevende    settimo
achtste    ottavo
negende    nono   
tiende    decimo   
elfde            undicesimo
twaalfde    dodicesimo
enzovoorts       
twintigste    ventesimo   
dertigste    trentesimo   
enzovoorts       
honderdste centesimo   
duizendste     millesimo
enzovoorts   

Ik geloof dat er een verandering in de telwoorden plaatsgevonden heeft in de Italiaanse taal. Net zoals in de Franse taal.
diciannovesimo secolo tegenover Ottocento secolo
diciassettesimo secolo tegenover Seicento secolo
waarbij in de nieuwe schrijfwijze het rangtelwoord met een hoofdletter geschreven wordt.

Comments

permitteer:
diciannovesimo secolo tegenover l' Ottocento, zonder secolo
diciassettesimo secolo tegenover il Seicento, zonder secolo
dicannovesimo = bijv. naamwoord, ottocento= zelfst. naamw. dus kan niet door nog een zelfst. nw. (secolo) gecompleteerd worden.

---

dicannovesimo is een rangtelwoord (gebruikt als bijvoeglijk naamwoord).
Je hebt gelijk dat een hoofdtelwoord (ottocento) niet gevolgd kan worden door een zelfstandig naamwoord. Echter (ook in het Nederlands) worden de eeuwen ook aangeduid met het zelfst.nw. (eeuw) gevolgd door het hoofdtelwoord (bv. eeuw zestien, eeuw achttien) als het om een opsomming gaat. In dit geval zou het dan zijn: secolo Seicento. Misschien bedoelde vragensteller dit.

---

of de vragensteller raakt inmiddels de tel kwijt ?

---

Dan nog een: sommige telwoorden komen ook als naam voor:
Primo, Secondo, Quinto, Sesto, Settimo, Ottavio, Decimo.

---

ook dat nog, ja om de tel en de kluts kwijt te raken.

Answer 2

L'anno mille, het jaar duizend. L'anno mille e cento, het jaar 1100, is gelijk dodicesimo secolo, waar bij secolo het zelfst. naamwoord is. Waarschijnlijk om te bekorten, gaat men het "Mille" weglaten, en spreekt over "Il Duecento" i.p.v. "Mille-duecento", wat dus staat voor het beginjaar van de eeuw, dus de dertiende eeuw (die immers begint in het jaar 1200). Il Ottociento ( negentiende eeuw) wordt dan dus een zelfst.-naamwoord i.p.v. een telwoord of bijv. naamwoord.
En kan daarom met een hoofdletter geschreven worden. Deze manier van benoemen werd in de loop der tijd gebruikelijker (gemakkelijker) bevonden dan het ook bestaande "novecentesimo secolo".
"Novecento", de titel van de film van Bertolucci, staat meer dan "Ventesimo Secolo", en duidt eigenlijk helderder het tijdvak aan (vind ik dan).
Ook in tijden: half elf = dieci e mezzo, 10 + 30 min.
Toen ik terugkwam in NL kwam ik op tijd op alle afspraken, alleen precies een uur later: de getallen priemen zich in je geheugen, maar 10 en 30 (half) is niet hetzelfde als 10 en dan 30 terug in de tijd.